Nie da się ukryć, że szkoła w Danii, szczególnie na poziomie średnim jest strasznie skomplikowane. Ciężko połapać się w nazewnictwie, profilach i tym co one oferują oraz za sobą niosą. Dlatego przygotowaliśmy właśnie dla was ten wpis.
Na sam początek, wiedza najważniejsza. W Danii większość szkół jest bezpłatnych dla osób posiadających pozwolenie na pobyt. Dodatkowo możliwe jest ubieganie się o SU, czyli stypendium, które uczniowie dostają za uczęszczanie do szkoły, ale o tym przeczytacie poniżej.
Interesują cię studia w Danii? Zajrzyj na nasz wpis: STUDIA W DANII
Spis treści
SZKOŁA PODSTAWOWA W DANII | FOLKESKOLE
Szkoły podstawowe trwają w Danii od klasy 0 (klasy przedszkolnej) do klasy 9, albo 10. W kraju wszystkie te klasy są obowiązkowe, prócz 10, która jest dobrowolna. Zwykle korzystają z niej uczniowie, którzy albo chcą poprawić swoje wyniki końcowe z 9 roku, albo potrzebują jeszcze roku na zastanowienie się co chcą robić dalej. Po zdaniu Folkeskole można iść do gymnasium, albo do jednej ze szkół zawodowych.
SZKOŁY ŚREDNIE W DANII
Gymnasium
Kolejne lata Duńczycy uczą się w gymnasium (takim naszym polskim liceum), gdzie wybierają sobie interesujące ich profile, a na nich zbiór przedmiotów, które przydadzą się im w szkole wyższej. Licea w Danii są głównie dzielone na typ egzaminu, którym kończy się szkołę. W tym wypadku odróżniamy kilka typów egzaminów, które możemy zdać w gymnasium, a są to:
HHX (Højere handelseksamen) – trzyletnia edukacja skupiająca się na obszarze handlowym. Z reguły nie zawiera w programie nauczania przedmiotów przyrodniczych.
HF – dwuletnia szkoła ogólnokształcąca w której uczniowie mogą skoncentrować się na tym co interesuje ich najbardziej. Poza tym uczęszczając na HF uczniowie zobowiązani są uczestniczyć w semestralnych praktykach.
HTX (Højere teknisk eksamen lub teknisk gymnasium) – trzyletnia edukacja skupiająca się na przedmiotach ścisłych i technicznych, np.: fizyka, biologia, matematyka.
STX – trzyletnia klasyczna szkoła ogólnokształcąca.
EUX – to gymnasium połączone ze szkołą zawodową (duń.: Erhvervsuddannelser), które umożliwia zdobycie studenckiego egzaminu, oraz zawodu w jednym czasie. Takie szkoły trwają zazwyczaj dłużej, niż 3 lata.
Studenterkursus – to przyspieszone gymnasium. Umożliwia zdanie egzaminu w raptem 2 lata, omijając przy tym przedmioty, takie jak sport, czy religię.
W wypadku zdania jednej ze szkół, otrzymujemy egzamin studencki (duń.: studentereksamen), czyli taką jakby wersje polskiej matury, która umożliwia nam złożenie papierów na studia wyższe.
SZKOŁY ZAWODOWE W DANII | ERHVERVSUDDANNELSER (EUD)
Po ukończeniu folkeskolen, zamiast do gymnasium można ubiegać się o miejsce w college, lub innej ze szkół skupiających się na nauce zawodu. Szkoły te trwają od jednego do nawet sześciu lat i obejmują specyficzny tok nauczania. Pierwszy rok (duń.: grundforløb) to tylko teoria, za to następne kilka lat (duń.: hovedforløb) teoria przeplata się z praktykami, które najczęściej uczniowie sami muszą sobie znaleźć. W zależności od wybranego zawodu, praktyki odbywają się w różnych placówkach przez kilka miesięcy, po których wraca się na kilka tygodni do szkoły, a później kontynuuje praktykę. Za uczęszczanie na praktyki dostaje się wypłatę (duń.: elevløn). Po ukończeniu szkoły zazwyczaj uczniowie podejmują się pracy, jednak jako absolwent, w przypadku wielu kierunków można kontynuować naukę w szkołach wyższych.
SZKOŁA W DANII | INNE UCZELNIE
Handelsskole
To po prostu szkoła handlowa, także publiczna, czyli bezpłatna. Oferuje często HHX, ale także klasy na zasadzie szkół zawodowych, gdzie praktyka przeplata się z teorią. Zdanie szkoły wiąże się z egzaminem studenckim (studentereksamen), albo egzaminem zawodowym (duń.: svendeprøve). Zazwyczaj trwają dłużej, niż 3 lata.
IB (International Baccalaureate)
Szkoły założone przez fundację edukacyjną o tej samej nazwie. Proponują trzy programy nauczania: przedszkola i szkoły podstawowe, gimnazja oraz wyższe uczelnie. Lekcje odbywają się tam w języku angielskim, a egzamin końcowy maturalny uznawany jest na całym świecie.
VUC (Voksenundervisningscenter)
Szkoły dla dorosłych (od 18 roku życia), które oferują naukę pojedynczych przedmiotów (enkeltfag) (na przykład potrzebnych do aplikowania na wyższe szkoły), albo kursów doszkalających (na przykład FVU (forberedende voksenundervisning) douczających w języku duńskim lub matematyce). Od kilku lat VUC zawsze połączone jest z HF i gymnasium.
Produktionskole
Szkoły pomagające w przygotowaniu się do szkół średnich, lub zawodowych. Zajęcia odbywają się na zasadzie warsztatów. Mogą mieć jednak różną formę i uczeń może podejmować się nauki różnych przedmiotów. Doszkalają, na przykład w przedmiotach ścisłych, czy humanistycznych, oferują niekiedy krótkie praktyki. Szkoła jest bezpłatna i trwa maksymalnie rok. Przeznaczona jest dla uczniów, którzy nie ukończyli jeszcze 25 roku życia. Nie dostaje się za nią SU.
UNIWERSYTETY W DANII |UNIVERSITET
Dużo kierunków studiów w Danii znajdziemy w języku angielskim. Duża część duńskich uczelni wyższych również poniekąd prowadzona jest w języku angielskim, ponieważ wiele podręczników pisanych jest właśnie tym językiem – albo szwedzkim, ewentualnie norweskim. Tak, jak w wypadku szkół wyższych w Polsce, tak i w Danii, żeby móc złożyć papiery na uniwersytet trzeba być absolwentem jednej ze szkół średnich – gymnasium, erhversskole, albo mieć ogólnie zdaną maturę. W dodatku tak, jak i w Polsce mamy w tym wypadku trzy tytuły, które można uzyskać. A są to:
- bachelor (licencjat)
- kandidat (magister)
- PhD (doktorat)
Ponadto, istnieją trzy kategorie szkół wyższych, a są to:
1. Korte videregående uddannelser (KVU) – to dosyć krótka edukacja, trwająca od 2 do 3 lat. Dzieli się na 5 kategorii:
- zdrowie (np.: higienistka)
- informatyka i design (np.:informatyk)
- handel i ekonomia (np.: ekonomista)
- technika i technologia
- sztuka i twórczość (np.: scenarzysta)
2. Mellemlange videregående uddannelser (MVU) – to studia trwające od 3 do 4½ lat. Dzielą się na kategorie:
- językoznawstwo (np.: dziennikarz)
- pedagogika (np.: nauczycielka w szkole podstawowej)
- zdrowie (np.: fizjoterapeuta)
- społeczeństwo i ekonomia (np.: zarządzanie wypoczynkiem)
- sztuka i twórczość (np.: tancerz)
- technika i technologia (np.: architekt budowlany)
3. Lange videregående uddannelser (LVU) – to studia, które trwają najdłużej, gdyż od 5 do 6 lat. Dzielą się na kategorię:
- technika i technologia (np.: programista)
- sztuka i twórczość (np.: projektant)
- nauka ścisła (np.: biolog)
- społeczeństwo i ekonomia (np.: antropolog, czy prawnik)
- humanistyka (np.: język polski)
- zdrowie (np.: lekarz)
JAK UBIEGAĆ SIĘ O DOŁĄCZENIE DO SZKOŁY W DANII?
O przyjęcie do wszystkich szkół można się ubiegać na stronie optagelse. Na stronie głównej mamy możliwość wybrania jednej z trzech strzałek. Pierwsza to szkoły średnie, wszelkie college i tym podobne. Druga, to szkoły wyższe. A trzecia to szkoły wyższe w języku angielskim dla obcokrajowców i nie tylko. W razie niejasności warto jednak skontaktować się z doradcą szkolnym (studievejleden) pracującym w wybranej przez nas szkole.
SZKOŁA W DANII | SZKOŁY JĘZYKOWE
Szkoły językowe od 2020 roku są w Danii ponownie bezpłatne. Teraz jednak należy zapłacić kwotę w wysokości około 2000 DKK, która zwracana jest po zdaniu modułu.
Jak ubiegać się o szkołę językową?
Póki co możliwe jest podjęcie się szkoły językowej będąc na zasiłku (na przykład A-kassie). Urząd pracy sam wysyła nas na lekcje, jeżeli widzi taka potrzebę.
Inna sprawa dotyczy osób, które przybyły do Danii w ramach łączenia rodzin. Oni mają szansę na naukę języka za darmo na starych zasadach.
SU, CZYLI STYPENDIUM W DUŃSKIEJ SZKOLE
SU (Statens Uddannelsesstøtte), czyli państwowe wsparcie finansowe na czas nauki. Ubiegać się o nie może młodzież po skończeniu 18 roku życia. A także młodzi będący już na średnim, lub wyższym wykształceniu (w niektórych przypadkach również będąc w 10 klasie).
Istnieje szereg zasad, które trzeba spełniać ubiegając się o stypendium w Danii. Kwota pomocy może się różnić w zależności od tego, czy mieszkasz sam, czy z rodzicami, jak daleko dojeżdżasz do szkoły, czy masz ukończone 20 lat, albo czy pracujesz.
Cudzoziemcy a SU
Prawa dla cudzoziemców obowiązują studentów, lub ludzi, którzy przyjechali do Danii do pracy, albo na studia. W przypadku łączenia rodzin – mieszkania z rodzicami, albo teoretycznie „na garnuszku” rodziców (tj. rodzice poświadczyli o tym, że nas utrzymają) – SU przyznawane jest na tej samej zasadzie, na której przyznawane jest dla uczniów duńskich.
W przypadku studentów zagranicznych, muszą oni dodatkowo pracować. Minimum 10 godzin tygodniowo. Ale nie mogą oni zarabiać zbyt wiele – zresztą to samo prawo tyczy się Duńczyków.
SZKOŁA W DANII | CO JESZCZE POWINIENEŚ WIEDZIEĆ
Początek roku szkolnego
Szkoły podstawowe i średnie zaczynają się już w połowie sierpnia. Z tym, że w połowie października uczniowie tych szkół mają tydzień ferii jesiennych. Wyższe szkoły zaczynają z reguły 1 września.
Studievejleder
Doradców szkolnych, czyli studievejleder znajdziemy w każdej szkole w Danii. To oni rozwiązują większość szkolnych problemów, albo odpowiadają na pytania odnośnie następnych szkół, albo praktyk, których chcemy się podjąć.
Zwrot do nauczyciela
W Danii do nauczyciela, tak samo, jak do innych osób, uczniowie zwracają się po imieniu, albo po prostu na „ty”.
Czas trwania lekcji
W mojej poprzedniej szkole lekcje trwały po 45 minut, czyli identycznie, jak ma się to do lekcji prowadzonych w Polsce. Później, w college zajęcia potrafiły trwać po półtorej godziny, z przerwami po 10 do 25 minut. Poza tym, przerwę na toaletę zrobić można kiedykolwiek się chce, rzecz jasna z wyczuciem i szacunkiem do wykładającego lekcję nauczyciela.
System oceniania
W Danii obowiązuje zupełnie inny system oceniania, niż w Polsce, lecz w łatwy sposób da się go porównać do polskiego. Mamy oceny takie, jak -3, 00, 02, 4, 7, 10, 12, gdzie 00 można porównać do naszej 1, zaś 02 do naszej 2 i tak dalej. Pomijając -3, które, zresztą tak jak 00 oznacza niezdaną.
GDZIE SZUKAĆ SZKÓŁ I ZAWODÓW?
Warto zaglądać na uddannelseguide, gdzie w łatwy sposób znajdziemy interesujące nas zawody, oraz uczelnie i dowiemy się co musimy spełniać, aby dostać się do wybranej przez nas szkoły.
Mamy nadzieje, że chociaż trochę przybliżyliśmy nurtujący Was temat szkolnictwa w Danii. Staraliśmy się w jak najklarowniejszy sposób rozpisać wszystkie zagadnienia, żeby wpis był bogaty merytorycznie, a przede wszystkim żebyście z łatwością zrozumieli, jak ta szkoła w Danii działa.
W razie niejasności pozostawiamy Wam możliwość komentowania. Zachęcamy do zadawania pytań tu, albo na naszym instagramie, gdzie w łatwy sposób poratujemy Was wiedzą, albo ciepłym słowem!
Jeśli ten post Ci się spodobał, albo wiesz, że przyda się komuś bliskiemu, udostępnij go na Facebooku!
INTERESUJE CIĘ DUŃSKA EDUKACJA?
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
STUDIA W DANII. WSZYSTKO CO MUSISZ WIEDZIEĆ
STYPENDIUM W DANII, CZYLI O SU (I SU-LÅN) SŁÓW KILKA
JAK ZNALEŹĆ MIESZKANIE W DANII?
