Jezioro Como to nie tylko spektakularne krajobrazy i kolorowe miasteczka. To także miejsce, w którym od wieków powstawały jedne z najbardziej eleganckich i malowniczych rezydencji we Włoszech. Przepiękne fasady i bajeczne wnętrza oraz ogrody przyciągają dziś turystów z całego świata. W tym artykule opowiemy Ci o pięciu najciekawszych willach nad jeziorem Como, które warto zobaczyć. Zarówno z pokładu statku, jak i podczas spaceru. Na koniec dorzucamy też gwiazdorski smaczek!
Zanim przejdziemy do najpiękniejszych willi nad Como, rzućmy okiem na to, skąd właściwie wzięły się wille nad tym właśnie jeziorem. 
Spis treści
Skąd wzięły się te wszystkie wille nad jeziorem Como?
Zanim jezioro Como stało się tłem dla zdjęć z Instagrama i filmowych scen z Jamesem Bondem, zakochali się w nim… starożytni Rzymianie. I to dosłownie! Już w I wieku naszej ery Pliniusz Młodszy – rzymski pisarz i filozof – pisał w listach do przyjaciół o swojej ukochanej willi nad jeziorem. Opisywał miejsce, gdzie „zawsze jest wiosna”. Gdzie portyki otwierają się na widok wody, a w ogrodzie można czytać, spacerować i rozmawiać w cieniu drzew. Brzmi znajomo? To właśnie wtedy narodził się mit o Como jako idealnym miejscu na spokojne życie wśród przyrody.
Potem przez wieki willi przybywało. W średniowieczu domy były skromniejsze, ale ogródki pełne ziół i drzew owocowych – już niekoniecznie. Okolica powoli zaczęła słynąć z roślinności i klimatu, który bardziej przypominał południe Włoch niż Alpy. Ludzie uprawiali tu oliwki, cytrusy, winorośle. A przy tym tworzyli przestrzenie pełne zieleni, zapachów i… życia.
Prawdziwy boom na luksusowe wille nad Como przyszedł w renesansie. Bogaci mieszkańcy Mediolanu szukali ciszy i świeżego powietrza, więc zaczęli budować letnie rezydencje tuż przy wodzie. Domy miały ogromne ogrody, tarasy z widokiem na góry, miejsce dla gości i oczywiście przystań. Przecież jak tu nie korzystać z rejsów po takim wspaniałym jeziorze?
W kolejnych wiekach budowano ich coraz więcej – coraz piękniejszych, bardziej zdobnych i pełnych sztuki. Część z nich przetrwała do dziś i można je zwiedzać. I choć dzisiaj trudno mieć taką willę na własność (chyba że nazywasz się George Clooney), to spacerując po tych ogrodach i patrząc na jezioro, łatwo zrozumieć, dlaczego tyle osób marzyło, żeby tu zamieszkać. I w sumie… wciąż marzy, prawda? Bo nam przydałby się choćby niewielki domek nad Como.
Villa del Balbianello
Jeśli mielibyśmy wybrać jedno miejsce nad jeziorem Como, które wygląda jak plan filmowy (i to dosłownie), to byłaby to właśnie Villa del Balbianello. Położona na końcu malowniczego półwyspu w Lenno, otoczona wodą z trzech stron, jest jak spełnienie wszystkich marzeń o romantycznym, włoskim „dolce vita”. Kręcono tu sceny do „Casino Royale” i „Gwiezdnych Wojen”, ale jej prawdziwa historia to gotowy scenariusz na własny film.
Wszystko zaczęło się pod koniec XVIII wieku, kiedy to kardynał Angelo Maria Durini – miłośnik sztuki, literatury i… dobrego towarzystwa – zakochał się w tym miejscu. Kupił cały skalisty, zarośnięty jeszcze wtedy półwysep i postanowił stworzyć tu coś niezwykłego. Stare oratorium i klasztor zamienił w elegancką rezydencję, a ogród, który dzisiaj podziwiamy, wyrósł na dawnych nieużytkach skalnych. Nie był to ani ogród angielski, ani włoski – był po prostu „ogród Balbianello”, z myślą o widoku na jezioro, który gra tu pierwsze skrzypce.
Centralnym punktem willi jest loggia – otwarta z obu stron galeria z widokiem jednocześnie na Tremezzinę i wyspę Comacina. Kardynał właśnie tu zapraszał swoich przyjaciół, artystów i pisarzy. W jednej z sal przesiadywał nawet Giuseppe Parini, który poświęcił gospodarzowi swoją „Odę do wdzięczności”.
W XIX wieku willa zmieniała właścicieli – należała do patriotów, arystokratów i intelektualistów. Gościli tu m.in. Alessandro Manzoni, Silvio Pellico i Giuseppe Giusti. Aż w końcu, w XX wieku, Balbianello trafiła w ręce podróżnika z prawdziwego zdarzenia – Guido Monzino. To on nadał jej obecny charakter: zapełnił wnętrza meblami z Francji i Anglii, dziełami sztuki z całego świata, a także… pamiątkami ze swoich ekspedycji. Znajdziesz tu m.in. jedną z ośmiu sań, którymi Monzino dotarł w 1971 roku na Biegun Północny, a także figurki eskimoskich bóstw i tysiące książek o wyprawach górskich i polarnych.
Monzino kochał to miejsce tak bardzo, że po jego śmierci w 1988 roku zapisał je FAI. Włoska fundacja do dziś dba o willę i udostępnia ją zwiedzającym. Jeśli więc marzy Ci się spacer ścieżkami z widokiem na jezioro, wejście do loggii z kadru Bonda i zanurzenie się w świecie dawnych podróży, Villa del Balbianello to obowiązkowy punkt na mapie Como.
Villa Carlotta
Jeśli jesteś miłośnikiem sztuki, harmonii i ogrodów pełnych kolorów – Villa Carlotta w Tremezzo to miejsce, którego nie możesz pominąć. Ten monumentalny, a jednocześnie pełen wdzięku kompleks łączy w sobie kilka światów: klasyczną architekturę Lombardii, bogactwo XIX-wiecznych zbiorów artystycznych oraz bajeczny ogród, który wiosną wybucha tysiącem odcieni rododendronów i azalii.
Historia willi sięga końca XVII wieku, kiedy to potężna i zamożna rodzina Clerici postanowiła wznieść rezydencję godną swojego statusu. Fasada willi, zaprojektowana w duchu późnego baroku, zachwyca symetrią i spokojem – prowadząca od jeziora oś główna dzieli posiadłość idealnie na pół. Do dziś można tu podziwiać fragmenty pierwotnego wystroju: spiralną klatkę schodową i stropy z malowanego drewna.
Wszystko zmieniło się, gdy w 1801 roku posiadłość kupił Gian Battista Sommariva – jeden z najpotężniejszych ludzi swojej epoki, kolekcjoner sztuki i miłośnik piękna. To właśnie za jego czasów Villa Carlotta zyskała status prawdziwej świątyni sztuki. Sommariva przebudował wnętrza tak, by godnie prezentowały rzeźby Canovy i Thorvaldsena, neoklasyczne sklepienia i ogromne obrazy romantycznych mistrzów. W jednej sali do dziś można zobaczyć oryginalne modele do figur z mediolańskiego Łuku Triumfalnego oraz słynną Terpsychorę – muzę tańca autorstwa Canovy, z widocznymi śladami pracy rzeźbiarskiej.
W kolekcji willi znajduje się również wzruszające „Ostatnie pożegnanie Romea i Julii” pędzla Francesco Hayez’a – dzieło, które idealnie wpisuje się w romantyczny nastrój Como.
Villa Olmo
Willa Olmo to jedna z najbardziej eleganckich rezydencji nad jeziorem Como. Powstała pod koniec XVIII wieku według projektu Simone Cantoniego i od początku miała zachwycać harmonią oraz stylem – idealnie wpisując się w ideały klasycyzmu.
Już sama fasada robi wrażenie – zdobią ją monumentalne kolumny i wizerunki starożytnych filozofów. Wnętrze kryje ogromne atrium, które zachwyciło samego króla Umberta I, salę balową z mitologicznymi freskami i szereg bogato zdobionych pokoi nazwanych od bóstw: Dionizosa, Artemidy czy Herkulesa. Znajduje się tu też niewielki teatr z 1883 roku i „Sala Garibaldiego”, gdzie słynny włoski rewolucjonista przeżywał romans z Józefiną Raimondi.
Otaczający willę ogród włoski z posągami, fontanną i widokiem na jezioro dopełnia całego uroku. Choć park nie jest duży, zachwyca panoramą i romantycznym tempietto ukrytym wśród drzew.
Dziś Willa Olmo należy do miasta Como i często gości wystawy oraz wydarzenia kulturalne. Jeśli spacerujesz nad jeziorem, to idealne miejsce na chwilę zachwytu klasyczną elegancją.
Villa Monastero
Villa Monastero w Varenna to wyjątkowe połączenie historii, sztuki i niesamowitych widoków. Jej początki sięgają XII wieku, gdy istniało tu opactwo cysterek, później przekształcone w rezydencję przez rodzinę Mornico. Ostateczny kształt willi nadał jej na przełomie XIX i XX wieku niemiecki przemysłowiec Walter Kees, inspirując się m.in. barokiem bawarskim i takimi perełkami jak pałace Ludwika II.
Wnętrza urzekają bogactwem detali – złocenia, marmurowe schody, meble stylizowane na minione epoki, a nawet panele z wizerunkami Bacha czy Kanta. Całość tworzy atmosferę jak z niemieckich pałaców marzeń. Szczególnie imponujące są monumentalne schody z dekoracjami w stylu niemieckiego baroku.
Willa wychodzi bezpośrednio na jezioro, a otaczający ją długi, wąski ogród prowadzi przez tarasy i punkty widokowe z bajecznymi panoramami. Znajdziesz tu rzeźby, fontannę z czterema misami i porośnięte zielenią balustrady. Zachował się też dawny kościół klasztorny – dziś przekształcony w salę konferencyjną.
To właśnie tutaj Fogazzaro umieścił akcję swojej komedii Nadejde, a w latach 50. odbywały się spotkania naukowe z udziałem m.in. Enrico Fermiego.
Villa d’Este
Choć dziś kojarzona głównie z luksusem i elegancją, Villa d’Este to miejsce, które przez wieki zmieniało właścicieli, style i przeznaczenie – od klasztoru, przez rezydencję kardynała, po jeden z najsłynniejszych hoteli we Włoszech.
Pierwotnie znana jako Villa del Garovo, została wzniesiona w drugiej połowie XVI wieku na zlecenie kardynała Tolomeo Gallio, który pragnął stworzyć letnią rezydencję na ruinach dawnego klasztoru. Architekt Pellegrino Tibaldi nadał willi renesansowy charakter, a ogrody wokół posiadłości – rozciągające się dziś na 10 hektarach – stały się miejscem spotkań intelektualistów i elit Kościoła.
Jedną z najbardziej fascynujących postaci związanych z willą była jednak księżna Karolina Amalia z Brunszwiku, żona przyszłego króla Jerzego IV. To właśnie ona, zainspirowana angielskimi ogrodami, przekształciła park w bardziej romantyczną i naturalną przestrzeń, a także sfinansowała budowę drogi łączącej Cernobbio z Como. Dla niej willa przyjęła nazwę Nuova Villa d’Este, nawiązującą do słynnej posiadłości w Tivoli.
Jej ogrody – z żywopłotami w geometrycznych wzorach, starymi platanami, cyprysami i ogródkiem ziołowym – uznane zostały za zabytek narodowy już w 1913 roku.
Willa pojawiła się także w filmach – kręcili tu m.in. Alfred Hitchcock, Guido Guerrasio i Richard Eyre.
Gwiazdy Hollywood (i nie tylko) nad jeziorem Como
Jezioro Como od lat przyciąga światowe gwiazdy – i nic dziwnego. Spokój, dyskrecja i bajeczne widoki tworzą idealne warunki na ucieczkę od blasku fleszy. Wśród znanych osób, które posiadają lub posiadały tu swoje rezydencje, są m.in. George Clooney, Madonna, Richard Branson, Sylvester Stallone, Gianni Versace, a nawet Ronaldinho. Kto wie, może podczas wizyty nad Como wypatrzysz ich luksusowe łodzie cumujące przy prywatnych nabrzeżach?
